Baza lokacji \ Cerkiew z Grąziowej – skansen w Sanoku
Crimen
Drewniana świątynia jest skąpana w zieleni. Na jej tle prezentowana jest czołówka sezonu drugiego oraz w króciutkiej otwierającej go scenie widzimy głównego bohatera, rozpoczynającego rozwiązywanie zagadki morderstwa swego ojca.
Lokacja szczegółowa: cerkiew greckokatolicka Narodzenia Najświętszej Maryi Panny z Grąziowej z 1731 roku. Odcinek 2 serialu.
Flisacy
Drwal Hersko spotyka przed cerkwią innego Żyda, Szymona, który ostrzy rolnicze narzędzia. Tu Hersko ponownie natyka się na czarnego kundla, a za chwilę do dwójki dołącza trzeci Żyd – w tej roli Franciszek Pieczka. Hersko czeka na towarzyszy spływu, który zaraz ma się rozpocząć. W cerkwi trwa nabożeństwo dla mieszkańców, a po nim dwóch sąsiadów Herska pakuje tobołki złożone przed świątynią i rozgrywa się scena pożegnań. Za chwilę cała trójka ruszy w drogę.
Jak daleko stąd, jak blisko
Po rozmowie z umierającym ojcem, dotyczącej między innymi nieobecnego w rodzinie dziadka (– Kim był mój dziad? – Ważniejsze, kim ty jesteś… – Staram się nie grzeszyć. Grzeszyłem tylko tyle, ile musiałem…), główny bohater odwiedza cerkiew. W klimatycznym wnętrzu, oświetlonym płomieniem świec, odbywa się ceremonia zaślubin. Parze młodych towarzyszą liczni goście, ubrani w tradycyjne chłopskie stroje. Wszyscy są bardzo przejęci. Uroczystość ma podniosły charakter i odbywa się zgodnie z rytuałem – nastrój zakłóca jednak główny bohater Andrzej i towarzyszący mu znajomy, ostrzegający o czterech zbliżających się wrogach. – Chcę posłuchać tego śpiewu, dawno go nie słyszałem – mówi Andrzej. Wróć, postawię ci ćwiarteczkę – kusi znajomy (Zdzisław Maklakiewicz). Rozmowa toczy się na uboczu, ale zakłóca przebieg uroczystości i za chwilę panna młoda ucieka ze świątyni.
Lokacja szczegółowa: cerkiew greckokatolicka Narodzenia Najświętszej Maryi Panny z Grąziowej z 1731 roku.
Lekcja martwego języka
Porucznik Kiekeritz ucieka od brutalności wojny i świadomości własnej choroby w świat sztuki, wyszukując w odwiedzanych miejscowościach cenne przedmioty. Większość z nich odsyła później do swej matki mieszkającej w Grazu. Do miniaturowej kopii Diany Efeskiej, zabranej ze zgliszczy ukraińskiego dworu, i do porcelanowego talerza służącego za miskę dla zwierząt, dołącza cerkiewna ikona. W tym przypadku jest to efekt błyskawicznych kupieckich negocjacji z popem, który na pytanie, czy ikona jest na sprzedaż, odpowiada: „co łaska”. Filmowe ujęcia cerkwi z zewnątrz pokazują świątynię w Uluczu (będącą filią MBL), zaś zdjęcia ze środka wykonano wewnątrz cerkwi z Grąziowej (która znajduje się w MBL).
1920. Wojna i miłość
Wokół cerkwi bolszewicy przetrzymują pojmanych polskich żołnierzy, jest wśród nich Bronek Jabłoński. Gdy dowódca zarządza ewakuację, Bronek rozpoznaje w jednym z bolszewików dawnego towarzysza broni. Ten symuluje atak wściekłości na polskiego żołnierza i wprowadza go do środka świątyni. Gdy rozlega się strzał, wszyscy są przekonani, że doszło do egzekucji, okazuje się jednak, że dawny znajomy nie tylko uratował Bronkowi życie, ale również umożliwił mu ucieczkę.
Lokacja szczegółowa: cerkiew greckokatolicka Narodzenia Najświętszej Maryi Panny z Grąziowej z 1731 roku. Odcinek 12
Ciekawostka
Zwiedzający często są zainteresowani filmową historią skansenu, a fakt, że kręcono tu znane obrazy, staje się dodatkową atrakcją. Anegdotka krążąca wśród skansenowskich przewodników opowiada o zwiedzających muzeum tuż po zdjęciach do serialu „1920. Wojna i miłość” turystach, którzy z zachwytem wpatrywali się w ślady „krwi” Jakuba Wesołowskiego na podłodze cerkwi, nie zwracając zupełnie uwagi na otaczające ich eksponaty.
Justyna Borek, Filmowy skansen, Magazyn Studentów PWSZ w Sanoku „Ob.Sesja”, 2014, nr 32, [online] http://www.pwsz-sanok.edu.pl/zycie-studenckie/obsesja/ [dostęp: 2.04.2024].
