W dniach 4-6 sierpnia 2023 r. w Jarosławiu otwarto kolejny, czwarty odcinek Podkarpackiego Szlaku Filmowego. Trzydniowe wydarzenie wypełniły plenerowe i kinowe projekcje filmowe, spotkania z twórcami, panele dyskusyjne, wystawy tematyczne, spacery śladem historycznych produkcji oraz koncert muzyki żydowskiej. W Wydarzeniu wzięło udział ponad 1400 osób!

Otwarcie Podkarpackiego Szlaku Filmowego w Jarosławiu rozpoczęło się w piątek (4 sierpnia) projekcją filmów animowanych Marcina Podolca, w tym regionalną premierą animowanej produkcji „Insekt” (reż. M. Podolec, 2021), koprodukowanej w ramach Podkarpackiego Regionalnego Funduszu Filmowego. Była to okazja nie tylko do rozmowy z reżyserem, ale też szerszego poznania twórczości Marcina Podolca, który jest autorem animacji m.in. do teledysków Voo Voo czy Króla. Spotkanie z twórcą poprowadziła Grażyna Bochenek. Dużym zainteresowaniem cieszył się piątkowy koncert plenerowy na jarosławskim rynku, gdzie zagrał zespół „Nachum”. Grupa sięga do twórczości żydowskiego kompozytora pochodzącego z Rzeszowa – Nachuma Sternheima, który tworzył na początku XX wieku. Pierwszy dzień wydarzenia zwieńczyła projekcja filmu „Na nabrzeżach” (reż. E. Kazan, 1954), którego producentem był Sam Spiegel. Film wyświetlono na murze Bramy Krakowskiej, a projekcję poprzedził wstęp Michała Oleszczyka, krytyka filmowego. Tam też pokazano  zdjęcia z jarosławskich planów filmowych, wykonane przez mieszkańców Jarosławia.

Sobotę (5 sierpnia) rozpoczęto od spotkania w cerkwi św. Dymitra w Starym Dzikowie, gdzie Andrzej Wajda realizował sceny do „Katynia”. Na spotkanie z Magdaleną Dipont – scenografką filmu oraz Kamilem Przełęckim – kierownikiem produkcji, przyszli m.in. ci, którzy byli wówczas obecni na planie „Katynia” – mieszkańcy  okolicznych miejscowości, którzy statystowali w scenach grupowych, a także inni, którzy pomagali w realizacji filmu. Była to okazja do wymienienia się wspomnieniami w obecności członków ekipy. Spotkanie poprowadziła Grażyna Bochenek.

Stałym elementem każdego Otwarcia Podkarpackiego Szlaku Filmowego są spacery filmowe szlakiem filmowych miejsc, historii, ciekawostek i anegdot. Uczestnicy spacerów otrzymali  opracowaną mapę-spacerownik obejmującą Jarosław i okolice oraz wybór najistotniejszych lokacji. Po Jarosławiu oprowadzili przewodnicy z Centrum Kultury i Promocji Jarosławia. Spacery rozpoczęły się w sobotę i zakończyły się kolejnego dnia. Łącznie odbyły się 3 spacery.

Tego dnia na jarosławskim rynku wyświetlono  cztery filmy – krótkometrażowy dokument „Ze szkolnej ławki do Auschwitz” (reż. P. Augustynek, 2021) o mieszkańcach Jarosławia, którzy znaleźli się wśród polskich więźniów politycznych pierwszego transportu do Auschwitz z 14 czerwca 1940 roku, realizowany w Jarosławiu film Krzysztofa Zanussiego „Eter” (reż. K. Zanussi, 2018), a także dwa filmy Sama Spiegela – thriller z Jane Fondą, Robertem Redfordem i Marlonem Brando w rolach głównych „Obława” (reż. A. Penn, 1966) oraz nagrodzony siedmioma Oscarami  dramat „Lawrence z Arabii” (reż. D. Lean, 1962) z zapadającą w pamięć rolą Petera O’Toole.

Trzeci dzień Otwarcia Podkarpackiego Szlaku Filmowego w Jarosławiu (6 sierpnia) rozpoczął się od atrakcji dla rodzin. Odbył się filmowy quiz rodzinny z nagrodami, prowadzony przez Karolinę Marciszewską. Po quizie wyświetlony został familijny film „Najlepsze w świecie” (reż. S. Jędryka, 1976). Filmowa historia małego Kaja została nakręcona m.in. na jarosławskim rynku. Tego dnia wyświetlono też dramat wojenny Sama Spiegela „Noc generałów” (reż.  A. Litvak, 1966), do którego zdjęcia realizowano m.in. w Warszawie, oraz dokumentalny film „Sam Spiegel podbija Hollywood” (reż. R. De Young, S. Wellink, 2018). Projekcja tego tytułu połączona była z rozmową z Michałem Oleszczykiem – krytykiem filmowym, znawcą kina amerykańskiego, twórcą popularnego podcastu SpoilerMaster oraz gościem honorowym wydarzenia - Adamem Spiegelem, synem Sama Spiegela, który na jarosławskim Rynku podczas spotkania wspominał swego ojca i jego dokonania.  Podczas wydarzenia w Jarosławiu gościli także między innymi: wybitny polski reżyser Krzysztof Zanussi, producent filmowy Janusz Wąchała, scenograf m.in. filmu „Katyń” Magdalena Dipont, kierownik produkcji „Katynia” Kamil Przełęcki, którzy podczas spotkania na jarosławskim rynku opowiedzieli o swoich filmowych wspomnieniach z tego miasta. Wieczorny pokaz filmu „Katyń” (reż. A. Wajda, 2007) zakończył wydarzenie.

W programie Otwarcia Podkarpackiego Szlaku Filmowego w Jarosławiu znalazło się wiele wydarzeń towarzyszących. Wśród nich były trzy wystawy – na jarosławskim rynku pokazano zdjęcia z planów filmowych w Jarosławiu, w kamienicy na ul. Rynek 14 wyeksponowano prace absolwentów Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych im. Stanisława Wyspiańskiego inspirowane filmami powstałymi w Jarosławiu, a na murze Kamienicy Orsettich przy ul. Trybunalskiej podziwiać można było wystawę poświęconą starym kinom w Jarosławiu i postaci Sama Spiegla, przygotowaną przez Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich.  W sobotę i niedzielę na uczestników wydarzenia czekało atelier fotograficzne z dawnych lat, w ramach którego można było wykonać pamiątkowe zdjęcie w historycznych wnętrzach Kamienicy Orsettich.  Na zainteresowanych czekał otwarty dziedziniec kamienicy przy Rynek 14, który był lokacją w filmie „Eter”. W podcieniach tejże kamienicy zaprezentowany został projekt artysty sztuk wizualnych Bartolomeo Koczenasza „Poza Przeszłością i Teraźniejszością”.

Relacja wideo z wydarzenia:

Organizatorem wydarzenia była Podkarpacka Komisja Filmowa, Wojewódzki Dom Kultury w Rzeszowie i Województwo Podkarpackie. Współorganizatorami: Powiat Jarosławski, Miasto Jarosław, Jarosławski Ośrodek Kultury i Sztuki, Centrum Kultury i Promocji Jarosławia, Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich, , Zespół Szkół Innowacyjnych w Jarosławiu, Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych im. St. Wyspiańskiego w Jarosławiu oraz Gmina Stary Dzików. Wydarzenie dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury oraz Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej.