Filmy \ Wilcze echa
- ReżyseriaAleksander Ścibor-Rylski
- ScenariuszDanuta Ścibor-Rylska, Aleksander Ścibor-Rylski
- ZdjęciaStanisław Loth
- ScenografiaJan Grandys
- MuzykaWojciech Kilar
- ObsadaBruno O'Ya, Irena Karel, Zbigniew Dobrzyński, Marek Perepeczko, Ryszard Pietruski, Mieczysław Stoor, Andrzej Szalawski
Produkcja: 1968, Polska | Czas trwania: 97 min. | Producent: 1968
Kilka lat po wojnie Bieszczady nie są spokojnym miejscem do życia. Zakończyły się już zmagania polsko-ukraińskie, ale na opustoszałych terenach władza państwowa nie zdążyła jeszcze ugruntować swojej pozycji. Rola sprawiedliwego szeryfa przypada przedstawicielowi komunistycznej władzy – były chorąży Wojsk Ochrony Pogranicza podejmuje walkę z grupą przestępców podszywających się pod zespół komendy Milicji Obywatelskiej. Okazuje się, że celem kryminalistów stał się majątek zrabowany polskim mieszkańcom bieszczadzkich wsi przez ostatnią z ukraińskich sotni. W scenariuszu Aleksander i Danuta Ścibor-Rylscy nawiązali do autentycznych zdarzeń odnotowanych w milicyjnych protokołach, jednak na plan pierwszy wysunęli wątki przygodowe. Liczne ucieczki, pogonie i pojedynki oraz motyw walki dobra ze złem w scenerii dzikiej natury składają się na formułę easternu – polskiej odpowiedzi na amerykański western. Atutem filmu jest para głównych aktorów: przystojny Bruno O’Ya – pochodzący z Estonii aktor, piosenkarz i sportowiec – oraz bardzo popularna Irena Karel. Muzykę napisał Wojciech Kilar, a za fantastyczne zdjęcia bieszczadzkich połonin odpowiadał Stanisław Loth.
Pierwsze lata po wojnie były trudne, ale dla literatury i dla filmu wyjątkowo bogate: pełne dramatyzmu, niebezpieczeństw, a także przygód. Być może, iż z czasem, gdy najbardziej bolesne wspomnienia przygasną i wyblakną, okres ten stanie się dla naszego filmu taką samą kopalnią tematów, jaką dla Amerykanów stał się pionierski okres <zdobywania Zachodu>. Wiadomo, że i wtedy działo się tam wiele rzeczy znacznie poważniejszych niż pojedynki sprawnych rewolwerowców, ale do tradycji literackiej i filmowej wszedł właśnie człowiek z koltem, jako idealny wyraziciel atmosfery owych lat. Przyjmując w warstwie fabularnej poetykę klasycznego filmu kowbojskiego, będę równocześnie próbował położyć nacisk na polskie realia.
www.filmpolski.pl
Z dzisiejszej perspektywy Wilcze echa jawią się przede wszystkim jako świadectwo okresu, w którym zostały nakręcone. Pozytywny bohater, Słotwina, wedle naszej obecnej wiedzy historycznej, raczej nie zasługiwałby na podziw i uznanie. Prawdopodobnie przynajmniej część dzisiejszych widzów widziałaby w nim przede wszystkim przedstawiciela komunistycznego aparatu opresji, a nie sprawiedliwego szeryfa, samotnie walczącego ze złem. Takie spojrzenie – w kontekście tego akurat filmu – wydaje się jednak nieuzasadnione. Trudno przecież Wilcze echa uznać ze film sensu stricto historyczny. Ma on z historią mniej więcej tyle wspólnego, ile mają klasyczne westerny z dziejami podboju Dzikiego Zachodu.
Jerzy Eisler, Wilcze echa, Biuletyn IPN Pamiec.pl nr 2 (13)/2013 s. 58
Nie przypominam sobie, aby kiedykolwiek w historii hollywoodzka gwiazda, będąca u szczytu popularności, zagrała główną rolę w filmie produkcji polskiej. Mało kto jednak pamięta, że przynajmniej raz była na to realna szansa. W 1966 roku poważnie brano pod uwagę obsadzenie w roli głównej w przygotowywanym wtedy filmie przygodowym Wilcze echa jednego z najpopularniejszych wówczas aktorów kina akcji: Kirka Douglasa. Amerykański gwiazdor nawet przyjechał do Polski i odwiedził popularną łódzką „Filmówkę” (…). Niestety, w czerwcu następnego roku na Bliskim Wschodzie wybuchła „wojna sześciodniowa”, a zaraz potem w Polsce zaczęła się nieudolnie skrywana pod hasłami antysyjonistycznymi kampania antysemicka. W takiej sytuacji mający żydowskie korzenie Kirk Douglas nie chciał brać udziału w realizacji polskiego filmu. Niemal w trybie alarmowym został więc ściągnięty z Estonii aktor i sportowiec (koszykarz i waterpolista), przeszło dwumetrowy Bruno O’Ya, który na następne ćwierć wieku zatrzymał się w Polsce.
Jerzy Eisler, Wilcze echa, Biuletyn IPN Pamiec.pl nr 2 (13)/2013 s. 56
